Bir örgütsel alanın yeniden şekillenişi: Türkiye’de iş hayatına yönelik yüksek öğretimde değişim, 1955-1975

Bu makalede Türkiye’de iş hayatına yönelik yüksek öğretim alanının, Amerikan etkisi altına girdiği 1950’li yılların ortalarından itibaren yaklaşık 20 yıllık sürede, ileri sürülen amaçlar, uygulanan programlar ve verilen dersler açısından geçirdiği değişim anlatılmaktadır. Akabinde de, sunulan tarihsel incelemenin gösterdikleri örgüt yazınındaki kurumsalcı yaklaşım açısından ele alınmaktadır. Böylelikle, doğrudan müdahale ve örnek alma yoluyla dışarıdan gelen etkilerin, örgütsel alanlar üzerindeki, ithal modellerin nüfuz etme şekli, çeşitlenme ve benzeşme ve örgütlerarası etkileşim itibariyle yol açtıkları üzerinde durulmakta ve bu incelemenin halihazır yazına ilave olarak gösterdiklerine işaret edilmektedir

Türkiye'de iş yapmanın ve işletmenin akademikleştirilmesi, 1930-1950

Türkiye'de iş yapma ve işletmelerle ilgili akademik faaliyet, dayanağını büyük ölçüde Alman "işletme iktisadı" oluşturmak üzere, 1930'lu yıllarla başlamışbr. Bu çalışmada, 1930-1950 yılları arasındaki akademik yazının incelenmesinden hareketle, Alman işletme iktisadının ithaliyle, çoğu ilk kez olmak üzere, Türkiye'ye gelen başlıca düşünceler ortaya konulmaktadır. İnceleme esas olarak işletme ve işletmelerin "yönetilmeleriyle"ilgili fikirler üzerinde durmaktadır. neri sürülen ana görüş Türkiye'deki işletme iktisadının da esasen iktisat temelli bir bakış açısını, ancak işletmelerin işletme iktisadı bilgisiyle "yönetilebileceği" ve daha iyi sonuc;lar üretmelerinin sağlanabileceği fikriyle beraber, içerdiğidir. Makale, işletme iktisadının, 1950 sonrasındaki sönüşüne karşın, akabinde ve hatta bugünlere kadar Türkiye'de işletmeler ve yönetimlerine ilişkin düşünceler üzerinde bırakmış olabileceği izlerin tartışılmasıyla son bulmaktadır

Imitation, tension, and hybridization: multiple "Americanizations" of management education in Mediterranean Europe

This article provides a comparative examination of academic business and management education in four European countries, namely, France, Italy, Spain and Turkey, addressing in particular the issue of Americanization both as a historical event in the aftermath of World War II and an ongoing process since then. There is first a consideration of the institutional models that have emerged in these countries in the first part of the 20th century. Set against this historical context, the article examines the often-contested processes and the extent of the transfer of American models for management education in the two decades after World War II. It also looks at the national trajectories that have ensued since. The central argument is that the interaction with American models has not led to local replicas but hybrid forms and institutional fields that have varied across the four countries

Tarihsel bir bakışla bilim-yönetim birlikteliği

Bu makale, 1950’lerdeki bilimle yönetimi buluşturma isteklerinden başlayarak, o günlerden bu yana ortaya çıkan başlıca yönelimleri ve bunlar etrafındaki tartışmaları incelemektedir. Gelişmeler şimdilerde parçalı bir görünüme yol açmıştır. Doğa bilimci yönelim, ABD’de hala egemen olmakla birlikte, bir yandan da yöneticiler için işe yarar olana yeterince eğilmediği ileri sürülmektedir. Bu arada, doğa bilimleri modelinin alternatifi yaklaşımlar ve yönetsel kaygılarla hareket edilmesini eleştiren bakış açıları da, esasen ABD akademik ortamı dışında olmak üzere ama, önemli mesafeler kaydetmiştir. Makale, son olarak da Türkiye’deki gelişmeyi izlemekte ve büyük ölçüde ABD’de üretilen bilgiye bağımlı olmakla birlikte, farklı bir yönetimci çizginin oluştuğunu göstermektedir

1990'lı yıllarda Türkiye'de yönetim alanı: disiplinin yapısı ve yaklaşımlar

Bu çalışmada Türkiye’de yönetim alanı 1990’lı yıllar için dört akademik dergide yayınlanan makalelere dayanılarak atıf analizi yöntemleriyle incelenmektedir. Elde edilen sonuçlar, disiplinin yapısı açısından örgütler ve yönetim ve personel / insan kaynakları alt-alanlarının, ilkinde ilgiler ve bakış açıları, ikincisinde de kamu ve işletme ortamları itibariyle ayrışmaya sahne olduğuna işaret etmektedir. Örgütsel davranış ise düşünsel temelleri itibariyle bütüncül bir görünüm arzetmektedir. Bu durum, diğer alt-alanlara nüfuzuyla da birleşince, davranışçı bakış açısını yönetim alanına egemen hale getirmektedir. Örgütler ve yönetim alt-alanında beliren durumsalcı, toplam kaliteci gibi alternatif yaklaşımlar göreli olarak geri planda kalmakta ve davranışçı yazından bağımsız bir çizgi izler görünmektedirler

Special Issue Introduction:Historical Research on Institutional Change

Both business historians and organisation studies scholars study institutional change to understand the interactions between business and society. However, research approaches differ fundamentally, with organisational research focusing on theory-driven explanations, whereas historical research is rather theory-informed. The consequence of such disciplinary orientation is that interdisciplinary conversations rarely occur. For this special issue, we invited submissions that address how historical research can contribute to our understanding of institutional change while demonstrating ‘dual integrity’ in terms of being significant pieces of historical research that provide us with new insights into historiography and at the same time addressing important theoretical concerns

Türkiye'de akademik bir inceleme alanı olarak personel veya "insan kaynakları" yönetimi, 1972-1999

Bu makalede akademik bir alan olarak personel yönetimi Türkiye’de bağımsız bir kimlik kazandığı 1970’lerden başlayarak bugünlere kadarki seyri ve kamu veya işletme yönetimi çerçevesinde ele alınmasının etkileri açısından incelenmektedir. Çalışma içerik analizine dayanmakta, veri temelini Türkiye’de yayınlanan akademik nitelikteki dört dergide yer alan personel/insan kaynakları yönetimi makaleleri oluşturmaktadır. Bulgular “personelden insan kaynaklarına geçiş” iddiasının Türkiye’ye 1980’lerin sonlarına doğru nüfuz ettiğini, incelenen konular ve bakış açılarına da bazı etkiler yaptığını göstermektedir. Personel bilgisinin evrenselliği, Türkiye ortamını anlama, çalışmaların niyeti gibi yönlerdense alanın köklerinden gelen özelliklerinde sınırlı değişiklikler olduğu görülmektedir. Disiplinin kamu ve işletme yönetimi tarafları arasında da özellikle bakış açıları, evrenselci varsayımların yaygınlığı ve Türkiye’yle bağ kurma şekli açısından bazı farklar bulunmuştur

Türkiye’de iş dünyası için ilk ‘işletme’ dergisi: işletme – işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası

Bu makalede, 1943-1948 yılları arasında yayımlanmış, işletme konularında uygulama dünyasına yönelik Türkiye’deki ilk dergi olan İşletme incelenmektedir. İnceleme, dergideki yazıların büyük bölümünün dayanağını Almanya’dan ithal edilen işletme iktisadı disiplininin oluşturduğunu, ancak bu gelenek dışından gelen bazı makalelerin de bulunduğunu göstermektedir. İş dünyasına ulaşma, uygulamacı yazarlara ve pratik bilgiler gösterme iddiasındaki yazılara yer vererek sağlanmaya çalışılmıştır. Bir yandan da, öğütlenen ilke ve usullerin daha fazla kazanç getireceği, sağlayacakları rasyonelleşmenin milli bir mesele olduğu, savaş sonrası ortamın rasyonelliği zorunlu kılacağı gibi söylemlere başvurulmuştur. İnceleme ayrıca, dergi yoluyla, başta “işletmeci” kavramı etrafında olmak üzere, girişilen meslekleşme mücadelesini de aktarmaktadır. Makale, yaklaşık 20 yıl kadar sonra yayımlanan benzer bir dergiye de değinerek, uygulama dünyasını etkileme meseleleri üzerine bir tartışmayla son bulmaktadır